Pilootprojecten Kunst in Opdracht: workshops

Workshop #1: Kunst en verbinding: participatie in kunstopdrachten (Pilootproject Genk)

Bibliotheek Genk, Stadsplein 3, 3600 Genk
25 november 2016, 14u-17u (onthaal vanaf 13u30)

Stad Genk gaf in het kader van de Pilootprojecten Kunst in Opdracht aan kunstenaarsduo Denicolai en Provoost de opdracht het Heilig Hartmonument in Genk als toetssteen te gebruiken om het gebruik en de betekenis van het monument te bevragen en te onderzoeken. Van bij de opdrachtformulering werd participatie door de opdrachtgever aangestipt als een belangrijke insteek.

Programma

Kristof Reulens (Stad Genk) en Ronald Van de Sompel (artistiek adviseur) voor het Pilootproject in Genk de ervaringen en verwachtingen van de opdrachtgever en de kunstenaars.

Hiernaast plaatsen we het participatieve traject van het wijkproject geïnitieerd door Wijkgezondheidscentrum Medikuregem. Projectleider Béatrice Cosemans vertelt over de samenwerking en het doorlopen sociaal-artistiek traject met de buurtbewoners, architect Lode Vranken, kunstenaar Sofie Van Der Linden en vzw kleinVerhaal.

Internationale experte Paula Toppila zal de Vlaamse praktijk toetsen vanuit haar expertise en ervaringen. Ze is directeur van het IHME-festival voor hedendaagse kunst in Finland dat elk jaar een opdracht uitschrijft voor een kunstwerk in de publieke ruimte.

We sluiten af met een rondetafelgesprek onder leiding van moderator Don Verboven.

—-

Workshop #2: autonomie en kritische reflectie in opdrachtcontext (Pilootproject Antwerpen)

infopunt Nieuw Provinciehuis, Lange Lozanastr. 223, 2018 Antwerpen
14 december 2016, 14u-17u (onthaal vanaf 13u30)

Naar aanleiding van de bouw van een nieuw provinciehuis realiseert Provincie Antwerpen een kunstopdracht. Slechts een fractie van de bestaande kunstcollectie van de provincie zal in het nieuwe gebouw kunnen worden ondergebracht. Het besluit van de Vlaamse Regering om de bevoegdheid Cultuur bij de provincies te schrappen, verlegde de focus van het project echter op de culturele waarde en betekenis van het publieke domein voor deze opdrachtgever. Wat betekent het begrip openbaarheid, als de overheid die een kunstcollectie opbouwt geen bevoegdheid meer heeft daaromtrent?

Bemiddelaar Sara Weyns (directeur Middelheimmuseum), kunstenaar-curator Nico Dockx en curator en criticus Pieternel Vermoortel kregen de ruimte van de opdrachtgever om een kritische positie in te nemen in de reflectie op de betekenis van openbaarheid bij een opdrachtgever wiens rol in transitie is.

Programma

Pieternel Vermoortel bespreekt het aspect reflectie aan de hand van de postereditie van Willem Oorebeek die ze cureerde. Hoe ziet zij haar rol als curator en theoreticus in dit pilootproject?

Nico Dockx bespreekt de rol van kunstenaar en curator aan de hand van de eigen praktijk en de gerealiseerde kunstprojecten binnen de opdracht. 

Jeroen Boomgaard schetst een theoretisch kader rond kritische reflectie. Hij is lector Art | Public Space aan de Gerrit Rietveldacademie in Amsterdam. 

We sluiten af met een rondetafelgesprek onder leiding van moderator Chris Keulemans.

—-

Workshop #3: Reflectie op het publiek domein (Pilootproject Ressegem)

De Pastorie, Sint-Mauritsplein 9, 9551 Herzele
24 maart 2017, 14u-17u (onthaal vanaf 13u30)

De gemeente Herzele, waarvan Ressegem een deelgemeente is, gaf in het kader van het pilootproject aan kunstenaars Birthe Leemeijer en David Helbich de opdracht om de centrale open ruimte in het dorp als uitgangspunt te nemen voor een verkenning van verschillen in visie op en beleving/waardering van die open ruimte.

Daar waar het pilootproject in zijn artistieke onderzoeksfase en selectie een vliegende start kende, botsten opdrachtgever en kunstenaars in de voorbereiding van de realisatiefase op de beperkende voorwaarden die het publieke domein stelt.

Hoewel de centraal gelegen weide en akker in het dorp al jaren deel uitmaken van een publiek debat en als het ware haast publiek gedachtegoed zijn geworden, is een artistieke ingreep op deze plek geen evidentie door de eigendomsstructuur van de locatie.

Programma

We laten in de workshop kunstenaar Birthe Leemeijer aan het woord over het concept dat ze samen met David Helbich ontwikkelde voor de kunstopdracht. Hoe zullen ze omgaan met het gegeven dat de centraal gelegen weide en akker zelf voorlopig niet ter beschikking zijn? Wat betekenen beperkende randvoorwaarden vanuit de praktijk van de kunstenaar als je werkt in het publieke domein?

Koen Stuyven (expert publiek domein, Vectris) gaat daarna nader in op de diverse randvoorwaarden waarmee kunstenaars, bemiddelaars en opdrachtgevers mee kunnen worden geconfronteerd als ze werken in het publieke domein.

Bemiddelaar Nils Van Beek schetst een breder kader omtrent de betekenis van het publieke domein voor de kunst. Wat kan kunst losmaken met betrekking tot de verbeelding van het publieke domein, los van alle randvoorwaarden? Hoe kunnen kunstenaars en bewoners een reflectie bieden op het publieke domein?

We sluiten af met een rondetafelgesprek onder leiding van moderator Chris Keulemans.

—-

Workshop #4: Dialoog voor een duurzame plaats voor kunst in het stadsontwikkelingsproject Tondelier

Don’t make it for a community, create a community. *
* Rule Nr. 4, ‘The New Rules of Public Art’, opgesteld door Situations, Bristol, UK

KOPERGIETERY Rabot, Vlotstraat 22, 9000 Gent
27 april 2017 van 17u tot 20u – onthaal vanaf 16u30

Op de voormalige industriële gasmetersite in de Rabotwijk in Gent bouwt Stad Gent in een publiek-private samenwerking met Tondelier Development nv een duurzame nieuwe stadswijk. De publiek-private partners formuleerden in dat kader een kunstopdracht met als uitgangspunt twee verwachtingen: verbindingen leggen tussen de toekomstige en de bestaande (cultureel diverse) buurt en in de periode van ontwikkeling het creëren van zichtbaarheid voor de plek.

Vijf kunstenaars − Filip Van Dingenen, Petra Stavast, Kelly Schacht, Stijn Van Dorpe en Lotte Geeven − gingen samen met bemiddelaar Danielle van Zuijlen aan de slag om een kunstplatform te ontwikkelen voor de lange termijn voor de buurt. De kunstenaars zijn de voorbode van de nieuwkomers die zich op Tondelier zullen vestigen. Hoe kunnen de kunstenaars op lange termijn een duurzame plaats voor kunst vrijwaren in de buurt en in deze specifieke opdrachtcontext?

Programma

Na een introductie door bemiddelaar Danielle van Zuijlen vertelt betrokken kunstenaar Petra Stavast over haar project voor Tondelier. Hoe ziet zij de ruimte voor de kunst en hoe verhoudt zij zich in haar werk ten opzichte van de buurt?

Opiniemaker, schrijver en activist Dyab Abou Jahjah geeft zijn kritische kijk op stadsontwikkelingsprocessen met het oog op Tondelier en bekijkt vanuit zijn visie wat de ‘commons’ kunnen betekenen voor deze plek. Hoe ziet hij de rol van kunst in deze context?

Architect Lode Vranken, lid van het kunstenaarscollectief Futurefarmers, geeft vanuit het kunstproject ‘Flatbread Society’ binnen een groot stadsontwikkelingsproject in Oslo, een blik op hoe kunst een langetermijninbedding in een wijk kan vinden.

We sluiten de avond af met een gesprek onder leiding van moderator Chris Keulemans.  

—-

Workshop #5 Masterclass: De meerwaarde van kunst in een veranderende stedelijke context

Netwerk Aalst, Houtkaai 15, 9300 Aalst
14 juni 2018 van 9u30 tot 13u – onthaal vanaf 9u

In 2014 namen de teams Stadsvernieuwing en Cultuur van de stad Aalst samen met kunstorganisatie Netwerk Aalst het initiatief om zich aan te melden voor de Pilootprojecten Kunst in Opdracht ‘Meer dan Object’. De Dender en zijn oevers stonden centraal in de vraagstelling rond de mogelijke rol van kunst en cultuur in de toekomstige ontwikkeling van de stad. De samenwerking en dialoog tussen twee stadsdiensten en de inbreng van artistieke expertise door kunstorganisatie Netwerk Aalst, binnen een opdrachtsituatie waar ook de schaal van de werken een bijzondere uitdaging vormt, maakten het project Denderzone Aalst voor de initiatiefnemers van de Pilootprojecten tot een interessant pilootproject.

In 2016 en 2017 heeft de samenwerking tussen de stadsdiensten en Netwerk geleid tot het opzetten van een structureel platform (Kunstcel), die met een visie en instrumentarium vormgeeft aan een beleid voor kunst in de publieke ruimte. Dit model is voor lokale overheden één manier om binnen de veranderende condities van het openbaar domein de vraag naar kunst samen aan te pakken en inhoudelijk af te wegen wat een bijdrage kan leveren tot de kwaliteit van onze leefomgeving. Hoe beoordelen we deze vragen? Welke verwachtingen leven er omtrent de rol van kunst? Hoe pakken we de realisatie van projecten aan? Vanuit welke visie kaderen we onze keuzes en welke impact hebben die keuzes op lange termijn? Deze en vele andere vragen duiken in alle steden vroeg of laat op. We nodigen je daarom graag uit voor een masterclass rond visievorming voor kunst in de publieke ruimte, de meerwaarde van domeinoverschrijdend werken en samenwerken binnen de stad en met artistieke partners.

Programma

• Inleiding door kunstenaar Rudy Luijters die aan de hand van referentievoorbeelden het spreken over artistieke kwaliteit van kunst in de publieke ruimte tastbaar maakt.
• De betrokken stadsdiensten van Aalst en kunstenorganisatie Netwerk Aalst (Els Silvrants-Barclay) lichten hun gezamenlijke proces rond de visievorming rond kunst in publieke ruimte toe. (moderator Dirk De Wit, Kunstenpunt)
• Leer- en uitwisselingsmoment met collega’s uit andere steden rond drie specifieke aspecten:
  1. Het belang van visievorming voor de publieke ruimte en de rol van kunst daarin (moderator Peter Vanden Abeele, stadsbouwmeester Gent);
  2. De meerwaarde van het transversaal werken van stadsdiensten voor de kwaliteit van de publieke ruimte (moderator Thierry Goossens, stedenbeleid Vlaamse overheid);
  3. De krijtlijnen voor het samenwerken met een kunstorganisatie en/of andere mogelijke kunstprofessionals (moderator Sara Weyns, directeur Middelheimmuseum).
• slot en lunch