echo 2023, sectordag voor de klassieke muziek

Kwaliteit is een glibberig begrip, en komt in vele gedaantes. Op een moment dat de relevantie van klassieke muziek steeds vaker in vraag gesteld wordt is het nuttig om onze eigen denkkaders te bevragen en ons af te vragen: wat is kwaliteit? Wat zijn kwaliteiten? Wat betekent kwaliteit in klassieke muziek? En wat kan het betekenen?

Tijdens Echo 2023 legden we die vragen voor aan twee sprekers. Toks Dada, hoofd klassieke muziek bij Southbank Center, trapte Echo af met zijn ‘state of the union’. Vervolgens kreeg aanstormend talent en muzikante, docente en activiste Djuwa Mroivili het woord in een ‘state of the youth’. In zes inspiratiesessies gingen experten samen met de aanwezigen verder in gesprek.

Lees (fragmenten uit) de keynotes en samenvattingen van de panelgesprekken

Download het verslag van Echo 2023, sectordag voor de klassieke muziek

Inhoud sessies

sessie 1: eigen stem (Nederlands)

‘Eigen stem’ of ‘uniek geluid’: in programmateksten, juryrapporten en muziekkritieken geldt het vaak als kwaliteitslabel. Uitvoerders zoeken soms een leven lang naar die ‘eigen stem’. Maar wat maakt een stem uniek? En beschouwen we wel elke unieke stem als even kwalitatief? In deze sessie verkennen we hoe de manifestatie van een persoonlijke identiteit een onmisbaar deel van de muzikale praktijk wordt en vanaf wanneer critici en publiek die als kwalitatief beschouwen. Met sopraan Lieselot De Wilde en componist en pianist Kris Defoort

sessie 2: de sociale impact van samen musiceren (Nederlands)

Musiceren is bij uitstek een sociale bezigheid: muziek bestaat pas in de uitwisseling met een publiek, met medemuzikanten en binnen een maatschappelijke context. Hoewel de sociale impact van samen musiceren lang wat onderbelicht bleef in de klassieke muziek, krijgt het thema de jongste jaren hernieuwde aandacht. De maatschappelijke dimensie van gezamenlijk muziek maken wordt steeds vaker ernstig genomen als een kwaliteit, net als pakweg virtuositeit of historische correctheid. In deze sessie geven we een overzicht van deze kwaliteit vanuit academisch perspectief en vanuit de praktijk. Met An De Bisschop, docente KASK & Conservatorium en verbonden aan de academische leerstoel Jonet (Centre Social Action & Music Making) en Lise Thomas, coördinator Vonk (Opera Ballet Vlaanderen)

sessie 3: leren & ontleren (Engels)

Klassieke muziek heeft een notoir steile leercurve. Pas wie techniek, theorie en repertoire voldoende beheerst, maakt kans op een plek op het podium. Maar soms ervaren uitvoerders en makers de educatieve kaders eerder als een beperking dan een hulp. Sommigen ‘ontleren’ daarom wat ze voordien met veel bloed, zweet en tranen ingestudeerd hebben. Dat kan een moeizaam en confronterend proces zijn, maar heeft vaak ook een emanciperend effect. In deze sessie spreken een maker-uitvoerder en een docent over het proces van leren en ontleren. Met Ine Vanoeveren (fluitiste, performer en onderzoeker) en Paul Craenen (lector, onderzoeker, componist en klankkunstenaar).

sessie 4: klassiek repertoire tussen traditie en vernieuwing (Nederlands)

Het klassieke repertoire heeft de tand des tijds doorstaan en daarmee een belangrijke kwaliteitstoets. Niemand twijfelt aan de kwaliteit van de werken die jaar na jaar hernomen worden op de klassieke podia. Meer nog, de werken die tot het vaste repertoire behoren, gelden net daardoor als kwalitatief. Maar in die referentierol schuilt ook een gevaar. Vanuit hedendaags perspectief kunnen we moeilijk naast de scheve maatschappelijke verhoudingen in het klassieke repertoire kijken. Als Bach, Beethoven en Brahms de maatstaf zijn waaraan klassiek afgemeten wordt, dreigen we dan niet al te snel te denken dat muziek van niet-Westerse, niet-witte en niet-mannelijke componisten niet kwalitatief is? En hoe houden we ons erfgoed levend in een context waarin klassieke muziek aan relevantie dreigt te verliezen? Met Masa Spaan (programmeur klassiek bij De Doelen) Orville Breeveld (muzikant, zanger, componist, arrangeur, producer en marketeer bij Concertgebouw Amsterdam en podcastmaker) en Elizaveta Agrafenina (sopraan en lid van onder meer Bosmans & Beyond)

sessie 5: the paraorchestra – reinventing the orchestra for the 21st century (Engels)

Paraorchestra combineert kunstvormen, genres en technologie om grootschalige, orkestrale muziekervaringen te creëren. Hun ensembles van professionele musici met en zonder beperking treden op in binnen- en buitenland op soms onconventionele, verrassende plekken voor een nieuw en divers publiek. Door hun krachtige, intense manier van musiceren, in combinatie met een ontwikkelingsprogramma voor musici met een beperking, vervult Paraorchestra een pioniersrol in het hedendaagse orkestrale landschap. Al doende hertekenen ze het klassieke orkest voor de 21e eeuw. Tijdens dit panel maken we kennis met hun inspirerende geschiedenis en baanbrekende concept. Met Lloyd Coleman (adjunct artistiek-directeur Paraorchestra) en Rylan Gleave (vocalist en artist in residence bij Paraorchestra)

sessie 6: muziekkritiek (Nederlands)

Voor een muziekcriticus is de vraag naar kwaliteit dagelijkse kost. Welke kwaliteitscriteria gelden in de muziekkritiek? Wat is doorslaggevend: een perfecte vertolking, een doorleefde interpretatie of podiumprésence? Wat maakt een uitvoering tot een maatstaf en is het wenselijk om nieuwe vertolkingen daaraan af te meten? In deze sessie gaan we in op de bewuste en onbewuste criteria van de muziekrecensent en de invloed die dat heeft op de kwaliteitsbeleving van artiesten, programmatoren en publiek. Met Annemarie Peeters, journaliste De Standaard (moderatie), Jasper Croonen, cultuurjournalist en musicoloog en Rudy Tambuyser, muziekjournalist

Programma

13u30 ontvangst met koffie

14u00 welkom door Jeroen Vanacker & Joost Fonteyne (in het Nederlands)

14u05 state of the union door Toks Dada (in het Engels)

14u30 state of the youth door Djuwa Mroivili (in het Engels)

15u00 koffiepauze

15u30 keuze uit 1 van 3 parallelle sessies

• Eigen stem (met Lieselot De Wilde en Kris Defoort – in het Nederlands)
• De sociale impact van samen musiceren (met An De bisschop en Lise Thomas – in het Nederlands)
• Leren en ontleren (met Ine Vanoeveren en Paul Craenen – in het Engels)

16u20 korte pauze

16u40 keuze uit 1 van 3 parallelle sessies

• Klassiek repertoire tussen traditie en vernieuwing (met Orville Breeveld, Masa Spaan en Elizaveta Agrafenina – in het Nederlands)
• Paraorchestra – reinventing the orchestra for the 21st century (met Lloyd Coleman en Rylan Gleave – in het Engels)
• Muziekkritiek (met Annemarie Peeters, Jasper Croonen en Rudy Tambuyser – in het Nederlands)

17u30 netwerkreceptie 

18u30 einde

20u00 concert become ocean

Echo?

Echo is het jaarlijkse reflectiemoment voor iedereen die professioneel actief is in de klassieke muziek. Elke editie verkennen we aan de hand van één thema hoe we vandaag klassieke muziek maken, spelen en beleven. 

Echo is een initiatief van Klarafestival, Kunstenpunt, DE SINGEL en Concertgebouw Brugge. Echo 2023 is de tweede editie.