Wie zijn de winnaars van de Ultimas 2020?
Philippe Herreweghe
De Vlaamse Gemeenschap reikte aan twaalf laureaten de Ultimas 2020 uit als erkenning voor de socio-culturele sector.
De laureaten voor 2020 zijn:
- Algemene Culturele Verdienste: Philippe Herreweghe
- Amateurkunsten: Moving Ground
- Architectuur: André Loeckx
- Beeldende Kunst: Luk Lambrecht
- Circus: Bauke Lievens
- Cultureel Ondernemerschap: MOOOV
- Film: Adil El Arbi en Bilall Fallah
- Immaterieel Cultureel Erfgoed: De fanfarecultuur
- Letteren: Fikry El Azzouzi
- Muziek: Romina Lischka
- Podiumkunsten: State of the Arts
- Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk: Enchanté VZW
Algemene Culturele Verdienste: Philippe Herreweghe
Philippe Herreweghe richtte in 1970 het Collegium Vocale Gent op met enkele medestudenten, uit liefde voor vocale muziek, barok en Bach. Tot op de dag van vandaag dirigeert Herreweghe het internationaal gerenommeerde kamerkoor, dat in 2020 zijn vijftigste verjaardag vierde.
De jury schreef: “Door zijn revolutionaire en verfrissende kijk op barokmuziek slaagt Philippe Herreweghe er moeiteloos in om de brug te slaan tussen verleden, heden en toekomst. Deze onafgebroken inzet en visie maken van hem al 50 jaar een van Vlaanderens belangrijkste muzikale figuren.”
Amateurkunsten: Moving Ground
Moving Ground is een dansgezelschap voor jongeren met onontgonnen talent. De organisatie is het geesteskind van Evelyne Van Hecke.
De jury: “Via de verbindende en versterkende kracht van dans gaat Moving Ground aan de slag met superdivers stedelijk talent. Ze combineert op indrukwekkende manier een sterke artistieke en maatschappelijke ambitie met een laagdrempelige werking, dicht bij de jongeren.”
Architectuur: André Loeckx
André Loeckx is burgerlijk ingenieur-architect en emeritus-hoogleraar aan de KU Leuven. Vandaag doceert hij nog, samen met zijn professionele compagnon de route professor Hilde Heynen. Hij zoekt een antwoord op de vraag hoe er vandaag gebouwd kan worden, rekening houdend met hedendaagse uitdagingen als ecologie, globalisering, verstedelijk, armoede en identiteit.
De jury: “Een schaduwfiguur in het midden van verandering”
Beeldende kunst: Luk Lambrecht
Luk Lambrecht groeide op in Avelgem. Van 1999 tot 2020 was hij aan de slag als curator voor het Cultuurcentrum Strombeek, dat hij uitbouwde tot een kwaliteitsvolle pleisterplek voor beeldende kunsten. Sinds begin 2021 is Lambrecht coördinator Vrije Kunsten van de afdeling Beeldende Kunsten aan de PXL-MAD School of Arts en werkt hij als freelance curator, o.a. voor Feast of Fools (2019) in het Kasteel van Gaasbeek.
De jury: “Luk Lambrecht stelt de kunstenaar steeds centraal gaat de dialoog met hen aan. Hij zet zichzelf nooit op de voorgrond; alle aandacht gaat naar het werk van de kunstenaars.”
Circus: Bauke Lievens
Dramaturge, circusmaakster en artistiek onderzoekster Bauke Lievens (1985, Gent) meent dat de uitdaging van het circus ligt in de “vermenigvuldiging van wat de mogelijke toekomsten van het circus kunnen zijn”. Zij is één van de meest betekenisvolle figuren van het hedendaagse circus in Vlaanderen. Niet in het minst door haar dubbele rol: enerzijds als artistiek onderzoekster, anderzijds als maker en dramaturge.
De jury: “Often, we tend to think of critical thinking as something done at distance. We are never completely inside nor entirely outside the systems and discourses we critique, just as we are never completely inside nor entirely outside the shelters we build.”
Cultureel ondernemerschap: Mooov
De filmorganisatie MOOOV gaat in de hele wereld op zoek naar films die kwaliteit combineren met relevante inhoud, onder het motto films facing the world. Die films willen ze op verschillende manieren aan het Vlaamse publiek tonen. MOOOV is uitgegroeid tot het grootste Belgische wereldfilmfestival. Ondertussen opereren onder de vlag van MOOOV verschillende sub-organisaties, naast het eigenlijke filmfestival, en treedt de organisatie op als filmdistributeur.
De jury: “Via vijf ijzersterke merken op een kruispunt van disciplines toont MOOOV hoe filmmagie ook een feest van cultureel ondernemerschap kan zijn.”
Film: Adil El Arbi en Bilall Fallah
Adil El Arbi (°1988, Berchem) en Bilall Fallah (°1986, Vilvoorde) leerden elkaar kennen tijdens hun filmstudies aan de LUCA School of Arts in Brussel (Sint-Lucas). Hun werk blijft internationaal niet onopgemerkt. Zo maakten ze vorig jaar hun Hollywooddebuut Bad Boys for Life, de succesvolste Amerikaanse film van 2020.
De jury: “Adil & Bilall kiezen met een enorme ‘naturel’ steeds de kaart van inclusie en diversiteit. Dat doen ze vanaf hun eerste projecten en trekken ze systematisch door. Ondanks alle scepticisme hebben zij hun visie gevolgd en de projecten gemaakt die ze wilden maken op de manier dat zij ze wilden maken. Ze gaven, in de slipstream van hun succes, mensen kansen.”
Immaterieel erfgoed: de fanfarecultuur
VLAMO stimuleert en promoot de instrumentale amateurmuziek in Vlaanderen. Fanfares en andere muziekverenigingenkunnen bij de organisatie terecht voor allerhande ondersteuning, zoals advies, coaching, verzekeringen en educatief materiaal. Verder organiseert VLAMO ook evaluatieconcerten en diverse vormingsmomenten.
De jury: “Vlaanderen heeft een rijk fanfareleven. De fanfarecultuur is hard getroffen door de Corona-crisis, maar toont zich erg weerbaar; de passie om te blijven muziek maken, vanuit het eigen ‘kot’, met spitse acties via sociale media, is hartverwarmend.”
Letteren: Fikry El Azzouzi
Fikry El Azzouzi debuteerde in 2010 met het eerste luik van wat een trilogie zou blijken. In 2019 verscheen El Azzouzi’s roman De Beloning, waarvoor hij zich inspireerde op de ‘man met het hoedje’ die gezocht werd na de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016. De schrijver is ook erg actief in het theater. Hij schreef een tiental theatervoorstellingen, zoals Troost, Rumble in da jungle en Malcolm X.
De jury: “Fikry El Azzouzi – de toekomst van de vertelkunst in Vlaanderen”
Muziek: Romina Lischka
Het eerste instrument dat Romina Lischka (Wenen, 1982) maakte kennis met de viola da gamba kennen door haar eerste gitaarlerares. Ze combineerde haar werk als gambiste met studies dhrupad, een klassieke Noord-Indiase zangstijl ontstaan aan het hof van grootmogol Akbar de Grote. De kruisbestuiving van haar heel diverse muzikale interesses en kunde, bracht haar in 2012 tot de oprichting Hathor Consort.
De jury: “Romina timmert gestaag en met een duidelijke visie aan een weg die de komende tijd ongetwijfeld nog tot bijzonder interessante artistieke resultaten en mooie samenwerkingen zal leiden.”
Podiumkunsten: State of the Arts (SOTA)
Kunstenaarsorganisatie State of the Arts (SOTA) behartigt de belangen van de kunst- en cultuursector door in debat te gaan met het beleid. De ‘kunstenaarsvakbond’ verzamelt een diverse groep van onafhankelijke kunstenaars en andere mensen die professioneel actief zijn in de kunst- en cultuurwereld.
De jury: “State of the Arts is een organisatie die “bottom up” al langer de vinger aan de pols houdt, die diversiteit omarmt, die zichzelf kritisch blijft bevragen en die op natuurlijke wijze weet te verenigen en zo terecht breed gedragen wordt.”
Sociaal-cultureel volwassenwerk: Enchanté
Enchanté vzw omschrijft zichzelf als “een netwerk van hartelijke handelaars”. Die mooie alliteratie verwijst naar alle plekken in een stad waar kwetsbare mensen terecht kunnen voor gratis diensten, zoals een glas water, een plek om je rugzak achter te laten, de mogelijkheid om op te warmen zonder iets te moeten consumeren, een stopcontact om je gsm op te laden, een toilet, gebruik van het internet etc. Daarnaast bieden de aangesloten handelszaken ook ‘uitgestelde diensten’ aan. Dit zijn eigenlijk giften van andere klanten.
De jury: “Enchanté empowert en laat mensen in een moeilijke situatie in hun waardigheid.”
Over de Ultimas
De traditie van de uitreiking van de Vlaamse cultuurprijzen ontstond in 2003. Sindsdien reikt de Vlaamse overheid elk jaar 12 prijzen uit, in evenveel categorieën, aan toonaangevende artiesten, kunstenaars, organisaties of gezelschappen. De laureaten worden gekozen door een jury van deskundigen.
De award is een ontwerp van kunstenaar Stefaan Dheedene. Daarnaast is er voor elke laureaat een geldprijs van 10.000 euro. Uitzondering hierop is de winnaar van de Ultima voor Algemene Culturele Verdienste, die een som van 20.000 euro ontvangt als bekroning van een integrale carrière.
