Twee op de drie Vlamingen vindt dat kunst bijdraagt tot maatschappelijke verbinding
Collage !!!!WAR IS OVER!!!! Animation film still 2022 (c) Christine Clinckx
Hoe zit het met het draagvlak voor kunst in Vlaanderen? Hoe kijken Vlamingen naar kunst, in hun eigen leven en voor de samenleving? Kunstenpunt liet in 2023 een onderzoek uitvoeren naar de percepties en verwachtingen van Vlamingen ten aanzien van kunst en cultuur.
66% vindt dat kunst bijdraagt tot maatschappelijke verbinding, 69% vindt dat het helpt anders over dingen na te denken. 46% vindt kunst cruciaal voor een gezonde samenleving. 36% noemt kunst minstens zo belangrijk als zorg, economie of onderwijs. Het onderzoek, uitgevoerd door Indiville en BPact in opdracht van Kunstenpunt, onthult niet alleen de huidige stand van zaken, maar biedt ook inzicht in de factoren die het draagvlak voor kunst beïnvloeden.
Wat is kunst?
Wanneer beschouwt de Vlaming iets als kunst? Vlamingen willen emotioneel geraakt worden (62%), intellectueel geprikkeld worden (59%), of iets origineels zien of horen (56%). Schoonheid wordt door ongeveer een derde van de Vlamingen onderschreven als criterium.
Is kunst er voor iedereen?
Slechts 9% van de respondenten vindt dat kunst er is voor een selecte groep Vlamingen.
Wat zet de Vlaming aan tot het beleven van kunst? De meeste redenen zijn van gevoelsmatige aard: dat men zich welkom voelt (77%), dat men op bijzondere of unieke plekken komt (68%), dat er een extra ervaring kan zijn achter de schermen (58%), of dat men een persoonlijke band heeft met iemand die bij het werk betrokken is (65%).
Wat zijn dan de drempels om kunst te beleven of te ontdekken? 44% vindt kunst belangrijk maar participeert toch niet regelmatig. Drempels zijn meestal praktisch van aard (afstand, prijs, einduur). Uit de vrije antwoordvelden leren we dat sommige mensen geïntimideerd zijn. Omdat ze bijvoorbeeld bang zijn om aangesproken te worden vanop het podium, of omdat ze in het algemeen weinig op hun gemak zijn (druk/lawaai) en iemand sprak over een “extravagante sfeer”. Mensen met beperkte mobiliteit zijn kritisch over de toegankelijkheid van cultuurhuizen.
Over welke kunst is de Vlaming het meest kritisch?
Het meest kritisch en vocaal is de Vlaming over kunst die uitgebreid in de media aan bod is gekomen en waar controverse rond heeft bestaan. Voorbeelden uit het onderzoek: de banaan in de white cube (Maurizio Cattelan), de plakken ham aan het universiteitsgebouw in Gent (Fabre), of de rode kubussen (Arne Quinze) in Oostende.
Onderzoeksmethode
De bevraging werd voorbereid door Kunstenpunt, de uitvoering werd uitbesteed aan het burgerpanel Bpact en aan onderzoeksbureau Indiville voor de analyse van de resultaten. Publiq en Kenniscentrum Cultuuronderzoek volgden ook mee en boden een externe blik op de vragenlijst en de methodologie.
We bevroegen een burgerpanel van ruim 3000 Vlamingen, representatief op vlak van macro-demografische kenmerken zoals geslacht, leeftijd, opleidingsduur en provincie, over (1) hun kunstbegrip (wat is kunst, wat niet?), (2) wat iets tot kunst maakt (criteria), en (3) wat hen motiveert of tegenhoudt om kunst te beleven.
Download hier het volledige onderzoeksrapport in pdf
