Re/set Frankrijk: Ce que les arts nous disent de la transformation du monde
Chroniques Cadaciennes (c) Anne-Cécile Paredes
Ook in onze buurlanden ontstaan er inspirerende initiatieven tijdens de crisis. Welke initiatieven rond zorgzaam werken nemen we mee na de lockdown? Na een blik over de grens in Duitsland zoomen we vandaag in op Frankrijk. Welke voorbeelden van zorg en solidariteit vinden we terug in de Franse kunstensector?
Kunstenaars bezetten kunsthuizen voor een betere sociaal-economische positie
Tijdens de coronacrisis kwam de cultuursector in Frankrijk vooral in beeld door de vele kunsthuizen die bezet werden door kunstenaars. Franse kunstenaars vragen niet alleen aandacht voor het gebrek aan perspectief voor de cultuursector, maar ook voor hun sociaal-economische positie die tijdens de crisis pijnlijk zichtbaar werd. Ook bij de aankondiging van de heropening in mei 2021, bleven de theaters en huizen bezet om de algemene sociale eisen niet te laten varen wanneer de deuren van de theaters opnieuw openden. De kunstenaars vragen een toereikend herstelplan voor de cultuursector, evaluatie van het kunstenaarsstatuut (les intermittents) en de afschaffing van de hervorming van de werkloosheidsverzekering. Met deze acties vragen ze meer solidariteit. Artikels in Marianne.net en Liberation geven een goed beeld van de eisen.
Herdenken vanuit solidariteit
Ook in Frankrijk wordt er opgeroepen om de manier van werken in de cultuursector fundamenteel te herdenken. Onder andere Vincet Carry stelt in Libération dat er in de toekomst meer oog moet zijn voor de software in de ‘hardware’ (grote huizen en infrastructuur). Hij schrijft ook over een grotere solidariteit onder de actoren, over de decentralisatie van de kunsten naar de periferie en het platte land, en over meer zorg voor het publiek.
Volgens Mathilde Serrell van France Culture zal de wereld na de crisis meer te maken krijgen met nieuwe collectieven om “de gaten in de mazen van het net” op te vangen:
“Pour sortir de cette situation, l’hypothèse d’avancer seul est de plus en plus compliqué à imaginer pour le monde de la culture.”
Zorg voor elkaar maar ook voor de samenleving
Het MC93 (Maison de la Culture de Seine-Saint-Denis à Bobigny) treedt tijdens de coronacrisis buiten de muren met rondreizende voorstellingen voor kleine publieken, die zowel binnen als buiten kunnen gespeeld worden. Directrice Hortense Archambault pleit voor creaties die gemaakt zijn voor dergelijke ontmoetingen (in plaats van bestaande voorstellingen aan te passen), en hoopt dat deze nieuwe ervaringen kunnen blijven na de heropening.
Il y a peu d’opportunité aujourd’hui pour rencontrer des gens qui ne nous ressemblent pas : des gens de milieux, de classes sociales, de culture, d’histoires de vie différentes. Je crois que nos lieux sont des lieux où l’on doit pouvoir partager des émotions, des pensées, des réflexions et, en ce sens, contribuer à la question démocratique.
Hortense Archambault
Kunstenares Anne-Cécile Paredes ontwikkelt met ‘Chroniques Cadaciennes’ kunstprojecten in opvangcentra voor asielzoekers (Centre d’Acueil de Demandeurs d’Asile CADA) in samenwerking met het nationaal centrum voor straatkunst in de openbare ruimte Pronomades. Kunst kan iets betekenen voor mensen op doorreis die verblijven in een tijdelijke habitat, vooral in tijden van crisis.
Eric Chevance van het Collectif Bienvenue Bordeaux mobiliseert kunstenaars, culturele organisaties en verenigingen om migranten te ondersteunen in de vorm van ‘Etats Généraux des Migrations’. Met culturele evenementen en een debat stellen zij een radicale wijziging voor van het migratiebeleid.
Si la fonction de l’art est avant tout de donner une lecture sensible du monde, il peut, dans certains cas, agir plus directement sur le réel. C’est ce que tentent de faire quelques artistes ou acteurs culturels confrontés à la question très actuelle de l’exil et de la migration, à l’instar de Bienvenue – Mobilisation pour les réfugiés. (…) La question se pose souvent : comment agir face aux malheurs de notre monde, face aux souffrances de nos contemporains, face à la misère, à la douleur, face à des évènements qui semblent nous dépasser et pourtant nous bouleversent ? Peut-être simplement en faisant ce que nous savons faire : en nous appuyant sur nos compétences, nos expériences, pourquoi pas nos talents.
In 2020 start de organisatie voor kunst en urbane ontwikkeling Polau met een nieuw parlement voor de Loire. Met dit parlement krijgt de fauna en flora van de river met zijn materiële en immateriële componenten een stem en rechten. Er werden publieke hoorzittingen georganiseerd met een interdisciplinaire commissie (met filosofen, antropologen, ecologen, biologen, juristen waaronder Bruno Latour) en bewoners van de Loire-streek omtrent de zorg voor ecosystemen bij ontwikkelingsplannen.
