“Openheid en flexibiliteit, schottenloosheid en respect voor de eigenheid”. Evoluties in de regelgeving van het Kunstendecreet (2004–2019)

De Beleidsnota Cultuur spreekt van een “optimalisatie van het Kunstendecreet”(p.33). Mogelijk past men de regelgeving dus aan. Maar hoe zat dat in het verleden? In dit artikel blikken we terug op de veranderingen die het Kunstendecreet tot nu toe onderging.

Het Kunstendecreet regelt de ondersteuning van de professionele kunsten in Vlaanderen en Brussel. Het huidige versie is het resultaat van een hele reeks bijschavingen en aanpassingen doorheen de jaren. Tussen 2004 en 2019 tellen we 35 momenten waarop een decreet, uitvoeringsbesluit of ministerieel besluit werd bekrachtigd. Grofweg kunnen we twee periodes onderscheiden:

• 2004–2012: de periode van het eerste Kunstendecreet. Na de bekrachtiging in 2004 volgen decreetswijzigingen en uitvoeringsbesluiten van verschillende omvang. Daarbij gaat het veeleer over technische aanpassingen, die weinig fundamenteels veranderen aan de geest van het decreet.
• 2013–nu: na maanden van evaluatie en debat wordt eind 2013 een nieuw Kunstendecreet bekrachtigd. Het voorstel van decreet stelt dat de uitgangspunten van de vorige versie worden behouden: “openheid en flexibiliteit, schottenloosheid en respect voor de eigenheid van de disciplines” (p.2). De tekst van het decreet wordt wel grondig herschreven en er verandert veel in de procedures. Nadien volgen er nog aanpassingen, vooral in 2015 en 2019.

Een open en flexibel kader dat artistiek initiatief van onderuit ondersteunt: de Landschapstekening Kunsten 2019 identificeert dit als een sterkte van de regelgeving zoals die doorheen de jaren is geëvolueerd. Diezelfde publicatie kaart ook een zwakte aan: de procedures van het Kunstendecreet laten weinig ‘landschapszorg’ toe. Dat wil zeggen dat er beleidsmatig weinig ruimte is om te kijken naar evenwichten in het (gesubsidieerde) kunstenveld en naar de onderlinge samenhang van dossiers en werkingen. Het is afwachten of komende beleidsinitiatieven — zoals de strategische visienota kunsten en de eventuele optimalisatie van het Kunstendecreet — hierop een antwoord zullen bieden.

Interactieve tijdlijn Kunstendecreet

Bovenstaande vaststellingen zijn het resultaat van graafwerk in de Vlaamse regelgeving. In de Vlaamse Codex en de databank van het Belgisch Staatsblad vinden we de afzonderlijke decreetswijzigingen en besluiten terug (waaronder de recentste versie van het Kunstendecreet). We treffen er echter geen lijst aan die op één plek alle relevante evoluties in de regelgeving van het Kunstendecreet vermeldt. In het verleden documenteerde de website van het Agentschap Kunsten en Erfgoed die evoluties, maar deze historiek stopt in 2008.

Om dit gebrek aan een actueel en volledig overzicht te verhelpen, maakte Kunstenpunt een interactieve tijdlijn. Deze brengt alle relevante decreetswijzigingen, uitvoeringsbesluiten en ministeriële besluiten samen die vanaf 2004 in het Belgisch Staatsblad werden gepubliceerd.

Klik hier om naar de interactieve tijdlijn te gaan.

Iedereen die de evoluties in de regelgeving van het Kunstendecreet wil nagaan, kan terecht bij deze tijdlijn. Bij elke verandering vind je ook links naar de oorspronkelijke teksten in het Staatsblad en eventueel andere interessante bronnen (zoals memories van toelichting).

Werd niet opgenomen in de tijdlijn: regelgeving in het kader van andere decreten, reglementen of wetten die misschien wel relevant is voor de Vlaamse kunstensector, maar die geen wijziging van (de procedures van) het Kunstendecreet teweegbracht. Oudere regelgeving die werd vervangen door het Kunstendecreet (zoals het Muziekdecreet en het Podiumkunstendecreet) wordt evenmin vermeld. Ook besluiten van (afdelings)hoofden van de overheidsadministratie werden niet opgenomen.