Landschapstekening 2019: Letteren
Het boek is een cultureel product dat veel verschillende associaties oproept. Het kan gaan over lifestyle- of kook- boeken, over reisgidsen, filosofische of religieuze traktaten, of over literair werk. Over dat laatste, een klein segment van de boekenwereld, gaat deze sectorspecifieke schets.
Van proza, non-fictie en poëzie, over kinder- en jeugd- literatuur en strips tot theaterteksten: we geven de literatuur hier in al zijn diversiteit een duidelijke plaats in het Vlaamse kunstenlandschap. Doorheen de geschiedenis heeft het boek op een moeilijk te onderschatten wijze bijgedragen aan de verspreiding van taal en cultuur. Via literatuur vertellen en delen we verhalen met anderen. Boeken zijn een ideale drager voor het bewaren en verspreiden van die verhalen. Als democratisch en laagdrempelig middel tot kennisoverdracht, uitwisseling en educatie vervult het boek ook nadrukkelijk een sociale, maatschappelijke en emancipatorische functie. Basisgeletterdheid is een voorwaarde om toegang te krijgen tot de rijkdom van de letteren, maar literatuur kan ook worden ingezet om geletterdheid op een creatieve en aangename manier te verhogen. De recente pleidooien in de pers voor structurele aandacht voor leesplezier in de eindtermen van het secundair onderwijs zijn dan ook geen toeval.
Het waardenetwerk van de letteren begint bij de auteur en diens artistieke creatie, en omvat het volledige proces tot bij de lezer, die een boek leent of koopt. Het boek bevindt zich daarbij nadrukkelijk op het kruispunt tussen cultuur en economie. Al decennialang is het een alledaags gebruiksvoorwerp. Als economisch product is het boek een populaire vorm van ontspanning en vrijetijdsbesteding. Een overheidsbeleid voor de letteren en het boek moet dus per definitie rekening houden met de markt als een belangrijke en vaak dominante factor. Dat betekent niet dat we het boek en de letteren reduceren tot een louter economisch product. Wel is het belangrijk voldoende rekening te houden met de oorzaken en gevolgen van de dynamiek die de markt veroorzaakt.
We beginnen met een beschrijving van de spelers in het letterenveld, allen schakels in de waardeketen van het boek. Die start bij de auteur en mondt uit bij de lezer, zonder enige hiërarchie. Elke schakel heeft zijn belang, betekenis en meerwaarde, wat ook duidelijk blijkt uit het geïntegreerd letterenbeleid in Vlaanderen. Vervolgens belichten we enkele belangrijke uitdagingen in het letterenveld. Lees de sectorschets van de letteren.
