Landschapstekening 2019: Audiovisuele kunsten
Vlaanderen is een van de markantere kleine regio’s in Europa wat betreft het produceren van eigen audiovisuele content. Onze makers genereren ideeën en formats die een groot publiek aanspreken en een alternatief bieden voor de grote hoeveelheid internationale, vaak Engelstalige content.
Recent zien we ook dat lokale content aanslaat in het buitenland. Tabula Rasa, Beau Séjour en De dag worden wereldwijd verkocht. Het artikel ‘Is Belgian Drama the new Scandi-noir?’ in The Guardian is in dat opzicht veelzeggend (Lawson 2018). Onze animatieprofessionals hebben een uitstekende reputatie en worden als meertalige, getalenteerde en harde werkers graag ingezet in het buitenland. Onze documentaristen vinden hun weg naar de belangrijke festivals. Onze audiovisuele kunstenaars exposeren op toonaangevende plekken over heel de wereld en ook onze gameproducenten zitten niet stil. Acteurs zoals Matthias Schoenaerts, Koen De Bouw en Veerle Baetens spelen in grote internationale producties. Regisseurs Jakob Verbruggen, Tim Mielants en Felix van Groeningen tekenden respectievelijk voor House of Cards, Peaky Blinders en Beautiful Boy. Director of photography Jo Willems fotografeerde The Hunger Games en Red Sparrow en Nicolas Karakatsanis, bekend van Rundskop, tekende voor de fotografie van I, Tonya. En niet te vergeten: het succes in Cannes van Caméra d’Or winnaar Lukas Dhont met Girl.
De audiovisuele productie in Vlaanderen heeft het potentieel om extra werkgelegenheid te creëren en uit te groeien tot een magneet voor talent en content. Alle kiemen die kenmerkend zijn voor een sector met internationale uitstraling zijn vandaag bij ons aanwezig: kwalitatieve opleidingen, talent, ervaring, knowhow, topbedrijven etc. We moeten echter rekening houden met een aantal mogelijke bedreigingen. De lokale productiesector is versnipperd, het ontbreekt vaak aan schaalgrootte en investeringen blijven een groot probleem. Tegelijkertijd worden de oude businessmodellen ondergraven door het snel veranderende landschap. Onze makers zijn veelal idealisten die ondanks hun bescheiden inkomen blijven vechten voor hun creaties. Vandaag geldt nog steeds wat Hugo Claus in 1967 met enige overdrijving beweerde, namelijk dat er ‘elk jaar tachtig hongerigen in de rij staan om een graantje mee te pikken van een budget waarvan met moeite één doorsnee Amerikaanse film kan gemaakt worden’ (Willems 2017, 54).
Na de oprichting van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) in 2002, kon in Vlaanderen een autonoom filmbeleid uit- gewerkt worden. Hiermee wordt een antwoord geboden op de kritiek vanuit de sector op haar voorganger, Fonds Film in Vlaanderen, en worden de vele voorbeelden in het buitenland gevolgd waar autonome filminstituten of filmfondsen binnen een regeringsopdracht een uitgebreid instrumentarium aan steunmaatregelen en flankerende maatregelen aanbieden (zie ook Willems 2017, 67–83). Terwijl het accent bij het Fonds Film in Vlaanderen nog zeer sterk lag op de lange fictiefilm en kortfilm, voorziet het VAF aparte budgetten voor documentaire, animatie en experimentele mediakunst, zowel single screen producties als series, waardoor deze genres meer bestaansrecht krijgen en sindsdien zijn gegroeid. Naast steun aan creatie is er ook aandacht voor coaching en promotie, en worden gaandeweg een opleidingsluik en kenniscentrum uitgebouwd. Het VAF beheert het Filmfonds, Mediafonds en Gamefonds. Daarnaast staat het in voor de projectanalyse, organisatie van de selectieprocedure en promotie van Screen Flanders, het economisch fonds dat onder bevoegdheid staat van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIo). Sinds 2015 is het VAF eveneens bevoegd voor onder- steuning van festivals, vertonersinitiatieven, filmeducatie en -publicaties. Hierdoor vormt het VAF als het unieke loket voor de audiovisuele sector de basis voor een geïntegreerd filmbeleid in Vlaanderen.
In deze tekst focussen we op professionele film en video(reeksen). Welke spelers doen wat en hoe verhouden ze zich tot elkaar? En voor welke uitdagingen staat de film- en videosector? Lees de sectorschets audiovisuele kunsten.
