Kunstenaarsstatuut wordt kunstwerkattest: wat weten we nu?

Wat verandert er?

Een opvallende hervorming houdt in dat het attest niet enkel geldt voor kunstenaars, maar dat het breder spreekt over “kunstwerkers”: ook wie kunstenaars artistiek of technisch ondersteunt kan in aanmerking komen. Bovendien ligt de focus voor de berekening van een vervangingsinkomen in periodes van werkloosheid minder op het verantwoorden van hoeveel en wanneer je in de kunsten hebt gewerkt, maar op hoeveel je globaal bijdraagt binnen een periode van meerdere jaren. Het attest zal vijf jaar geldig zijn en kan je aanvragen door een digitaal dossier in te dienen bij een nieuwe kunstwerkcommissie.

Tijdslijn

Begin mei 2022 werd de hervorming bekrachtigd door de ministerraad. De Nationale Arbeidsraad publiceerde op 16 juni 2022 dit advies. De Raad van State bracht advies uit op 10 juni 2022. Dat was ook de datum waarop adviezen van de technische werkgroep Working in the Arts werden verwacht. Op 20 juli 2022 heeft de federale regering de tweede lezing van de teksten goedgekeurd. Ze werden dit najaar besproken in de bevoegde commissies en op 1 december 2022 gestemd in de plenaire vergadering van de Kamer. Eind december 2022 verscheen de wet in het Staatsblad. Uiterlijk op 1 januari 2024 zal de Kunstwerkcommissie van start gaan en is er een nieuw digitaal platform voor het aanvragen van het kunstwerkattest. Hiervoor zullen erkende kunstenfederaties de helft van de leden kunnen benoemen. Op vier december 2023 werd die aan de pers en de sector worden voorgesteld. Luc Gulinck is de nieuwe voorzitter van de Kunstwerkcommissie.

Overgangsmaatregelen:

Kunstwerkuitkering

De nieuwe regels voor werkloosheidsuitkeringen gaan vanaf 1 oktober 2022 in. Een kunstwerkattest is daarvoor nog niet nodig. Er doen zich verschillende situaties voor: check de deelwebsite van Cultuurloket voor alle details.

Dit is de samenvatting:

• wie al recht had op de voordeelregels in de werkloosheid als kunstenaar of technicus, kan automatisch overstappen naar de kunstwerkuitkering voor een periode van drie jaar en kreeg hierover een brief van de uitbetalingsinstelling,
• wie een gewone werkloosheidsuitkering ontvangt of nog geen recht op een uitkering had, kan mogelijk een kunstwerkuitkering aanvragen. De nieuwe voorwaarde is dat je als kunstwerker, ongeacht de leeftijd, 156 gewerkte dagen als werknemer (of als interim of met een kunstenaarsvisum) kan bewijzen in een referteperiode van 24 maanden, waarvan 104 artistieke of technisch-artistieke. Je kan dus 52 dagen niet-artistiek werk inbrengen. Cultuurloket maakte een overzichtelijk stappenplan om je te helpen met je aanvraag.

Primostarter

Eveneens op 1 oktober 2022 is een uitbreiding van de gunstige bijdrageregeling geopend voor startende zelfstandigen in hoofdberoep. Een starter betaalt minder sociale bijdragen als de inkomsten beperkt zijn en de periode kan verlengd worden van vier naar acht kwartalen. Voorwaarde is dat de kunstenaar houder is van een kunstwerkattest en zolang dat niet kan, een zelfstandigheidsverklaring. Meer informatie op de website van de RSVZ.

Deadlines

Tot en met 30 juni 2023 kunnen er nog online aanvragen of verlengingen voor kunstenaarsvisum en kunstenaarskaart ingediend worden. Vanaf 1 juli 2023 zal het niet meer mogelijk zijn om nieuwe aanvragen en verlengingen in te dienen.

Tot 31 augustus 2023 kunnen er nog online aanvragen of verlengingen voor zelfstandigheidsverklaring ingediend worden. Deze is noodzakelijk om tot eind 2023 gebruik te kunnen maken van primostarter (zelfstandigen in hoofdberoep).

Wanneer het kunstwerkattest kan aangevraagd worden op een nieuw webplatform is nog niet meegedeeld. Het zal vanaf 1/1/2024 geldig zijn.

Automatische verlenging

• een kunstenaarsvisum dat na 1/7/2023 vervalt, blijft geldig tot en met 31/12/2023
• een kunstenaarskaart die na 15/4/2023 vervalt, blijft geldig tot en met 31/12/2023

Meer lezen?

• Hou de informatie over de hervorming in de gaten.
• Lees alle info over de hervorming op de website van Cultuurloket.
• Lees het interview met drie leden van de technisch werkgroep die de eerste voorstellen voor de hervorming uitwerkte.
• Lees de wetteksten.