Introductie: over de Landschapstekening
Elke vijf jaar, bij het begin van een nieuwe politieke legislatuur, maakt Kunstenpunt een Landschapstekening Kunsten. De Landschapstekening Kunsten 2019 werpt licht op trends en ontwikkelingen in het professionele Vlaamse kunstenlandschap op een manier die toekomstdenken mogelijk maakt.
Wat is een Landschapstekening?
De Landschapstekening brengt trends in kaart en is zo een temperatuurmeting van het professionele kunstenveld. Het beschikbare empirische onderzoek over al die ontwikkelingen wordt vervolgens gebundeld. In die zin is de Landschapstekening ook een referentiewerk. Ten derde bevat de Landschapstekening een sterkte-zwakteanalyse. Daarmee levert de Landschapstekening ook de bouwstenen voor een strategische oefening, als opmaat voor de toekomstreflectie die de Strategische Visienota straks moet bieden.
Wat staat er in de Landschapstekening?
De Landschapstekening Kunsten geeft een overzichtelijke inkijk in de werking van het Vlaamse kunstenveld en zijn verschillende deelsectoren en disciplines anno 2019. Het is een naslagwerk dat inzichten bundelt over urgente thema’s en trends, zoals de positie van kunstenaars, presentatiemogelijkheden, publieksparticipatie, gender gelijkheid, etnisch-culturele diversiteit, digitalisering, het klimaatvraagstuk en andere ontwikkelingsnoden in de kunstensector.
De Landschapstekening reikt niet alleen een analyse aan van de sterktes en zwaktes van het kunstenveld, maar wijst ook op kansen en bedreigingen. Naast een synthese van bestaande kennis is deze Landschapstekening een instrument om na te denken over de toekomst van de sector in Vlaanderen en Brussel.
In een interactief traject peilden we naar de noden, de ambities en de trends die leven in het bredere kunstenveld. Die thema’s diepten we uit op basis van een synthese van het beschikbare onderzoek. Die synthese voedt ten slotte een sterkte-zwakteanalyse, als fundament voor de strategische oefeningen die vanaf september 2019 worden ontplooid.
De topics die op die manier kwamen bovendrijven, vormden de leidraad voor de structuur van de Landschapstekening. De poster hierboven visualiseert die verschillende topics op een heldere en overzichtelijke manier. Bekijk hem op groot formaat en zoom in op alle details.
Waarom maakt Kunstenpunt zo’n Landschapstekening?
Het Kunstendecreet geeft Kunstenpunt de opdracht om een ‘sterkte-zwakteanalyse’ te maken van de Vlaamse kunstensector. Dit is wat het huidige Kunstendecreet precies verwacht van de Landschapstekening Kunsten:
De landschapstekening is gebaseerd op een sterkte zwakte–analyse, die de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van het kunstenveld beschrijft. De landschapstekening bevat zowel kwalitatieve als kwantitatieve gegevens van het kunstenveld, met inbegrip van cijfers over de internationale context, de aanduiding van zowel hiaten als overaanbod, en de beschrijving van huidige trends. (art. 7 § 3)
De Landschapstekening Kunsten dient in de eerste plaats als input voor de Strategische Visienota Kunsten van de volgende minister van Cultuur. Die Visienota, die in april 2020 verschijnt, zal de speerpunten bevatten van het Vlaamse kunstenbeleid voor de nieuwe legislatuur en zal deels gebaseerd zijn op de Landschapstekening. Tegelijk is de Visienota ook een politiek document: ze vormt de precisering van de Beleidsnota Cultuur, die de minister al in november 2019 voorlegt aan het Vlaams Parlement, als uitwerking van het Vlaamse Regeerakkoord.
Wie maakt de Landschapstekening?
De analyse werd ontwikkeld door Kunstenpunt, met input van het Vlaams Architectuur instituut (VAI), het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) en Literatuur Vlaanderen (tot september 2019 bekend als het Vlaams Fonds voor de Letteren), en in dialoog met het Departement Cultuur van de Vlaamse overheid.
Waar vind ik extra cijfermateriaal?
Als aanloop naar de volledige Landschapstekening, brachten we in het najaar van 2018 al een cijferboek uit dat recent en relevant kwantitatief onderzoek verzamelt.
Het cijferboek geeft een onderbouwing van de Landschapstekening voor iedereen die ermee aan de slag wil gaan; van organisaties die toekomstplannen ontwikkelen, tot steden en gemeenten die het lokale landschap in het vizier willen krijgen, belangenbehartigers die werken aan memoranda voor de nieuwe legislatuur en vragen over cijfers van universiteiten en expertisecentra. Raadpleeg hier de digitale versie.
