Gedeelde grond 10: luister naar een nieuwe aflevering met Nyiragasigwa Hens

Samenvatting

Het tonen en vieren van identiteiten die niet altijd vanzelf worden getoond en gevierd: het is iets wat altijd blijft terugkomen in het dagdagelijks leven en werk van Nyiragasigwa Hens.

Daar had ze jarenlang aandacht voor op de academie in Brussel en Anderlecht, op verschillende kunsthumaniora en andere plekken waar ze doceerde. In de les mochten alle talen gesproken worden – poëzie kon je schrijven in je eigen moedertaal. Om maar te tonen: kijk, beide talen zijn even belangrijk. Vandaag doceert ze niet meer, maar werkt ze wel nog altijd – en vooral – met jongeren met een complexe identiteit, onder andere via het traject van dekapers in hetpaleis: een ontmoetingsplek en theaterwerkplaats voor jongeren jonger dan 18 jaar. Hoewel dat op dit moment niet gaat over een gemixte groep van jonge deelnemers – in die zin dat de groep hoofdzakelijk wit is – gaat Nyiragasigwa telkens op zoek naar ieders dubbele identiteit.

Iedereen heeft een dubbele gelaagdheid, waar je volgens haar telkens een kracht uit kunt halen. Dit kan gaan over een dubbele etnische of culturele identiteit, maar ook over andere intersectionele kruispunten zoals gender en socio-economische klasse. Soms zijn mensen zich daar zelf niet van bewust, en probeert ze dit via individuele of collectieve trajecten (zoals bijvoorbeeld bij dekapers) verder te ontdekken en er het positieve uit te halen.

Wanneer ze kijkt naar jong talent, haalt ze vooral het idee dat jongeren vandaag minder geëngageerd zijn dan vroeger onderuit. Er is eerder sprake van een individueel engagement, het is een specifieker statement. Iemand die vegetarisch is, is even activistisch als iemand die op de barricades staat.

En die individuele beleving speelt ook een rol in de manier waarop jonge publieken naar kunst kijken. Vandaag maken mensen zich vaak zorgen over de blik waarmee jongeren, soms op een bijna preutse manier, naar theater en performances kijken. Ook Nyiragasigwa heeft dat al vastgesteld bij thema’s over naaktheid en queerness op scène, maar ze vraagt zich af hoezeer dat met preutsheid te maken heeft. Het kan ook samenhangen met het feit dat je heel veel dingen vandaag individueel kunt beleven – thuis of op je gsm. Je interpreteert en verwerkt dat individueel. Wanneer jongeren echter collectief naar het theater gaan, bijvoorbeeld met hun klas, worden ze misschien overladen met bepaalde gevoelens waar ze als groep op een andere manier mee omgaan en over praten dan op individuele basis.

Kunst door en voor jongeren vindt Nyiragasigwa even belangrijk, of misschien zelfs belangrijker dan andere vormen van maken. Jongeren laten steeds meer van zichzelf horen als stem van de toekomst, en hebben ook echt iets te zeggen: ze delen wat ze willen, wat ze graag zien en wat hun mening is. Het internet speelt hierin een belangrijke rol, en dan vooral dankzij de diverse rolmodellen die daar een platform opbouwen. En die verandering kan ze enkel maar toejuichen.

Nyiragasigwa deelt ten slotte het toekomstbeeld dat ze ons kunstenveld toewenst, en dat is om verhalen te vertellen die genezing en rust bieden. Verhalen die niet per se vanuit pijn worden vertaald, of vanuit een bepaald minderheidsgevoel. Dat gebeurt vandaag steeds meer, maar nog steeds onvoldoende. Ze hoopt dat mensen hun verhaal meer vanuit hun eigen ervaringen en identiteit kunnen vertellen, en minder vanuit mensen die er een bepaald beeld of fantasie over hebben. Anderzijds deelt ze ook haar nachtmerrie, of wat haar zorgen baart: namelijk het subsidiebeleid in de kunstwereld en de stijgende nood om zelfvoorzienend te zijn.

Download de volledige transcriptie hier

Toekomstige projecten

Nyiragasigwa werkt momenteel aan een voorstelling genaamd Kruimeldief met Hind en Zahra Eljadid. Daarnaast is ze ook bezig met een project dat nog heel pril is: een monoloog gebaseerd op de teksten van jonge meisjes met een geestelijke kwetsbaarheid, samen met Anse Lagaisse en Sofian Dhondt. Dhondt maakte hier als muziektherapeut al muziek voor samen met enkele deelnemers, Unmuted Stories, die je hieronder kan beluisteren (via Spotify).