De Vlaamse kunstmarkt: nationaal, internationaal en mondiaal

Beschikken over een divers gamma aan promotiegaleries is van onschatbare waarde om diverse praktijken en oeuvres – gaande van beginnende kunstenaars tot de internationaal erkende kunstenaars – op maat te promoten.

In deze korte studie werd gefocust op twee pijlers: enerzijds op promotiegaleries die tussen 2005 en 2015 actief waren in Vlaanderen of Brussel en anderzijds op de 633 professionele Vlaamse kunstenaars uit de kunstenaarsdatabank van Kunstenpunt.

De belangrijke rol van Brussel en Antwerpen voor de kunstmarkt wordt in dit rapport bevestigd. 44 van de 87 onderzochte promotiegaleries zijn of waren gevestigd in Brussel, Antwerpen is de tweede vestigingsplaats met 25 promotiegaleries. Brusselse promotiegaleries nemen vaker deel aan kunstbeurzen in het buitenland en vertegenwoordigen meer buitenlandse kunstenaars. Verder bevinden promotiegaleries met een groot bestand van vertegenwoordigde kunstenaars zich vooral in Brussel.

Voor kunstbeurzen is Brussel eveneens de place to be. Art Brussels is met voorsprong de beurs waaraan de meeste onderzochte galeries deelnemen. Kunstbeurzen wereldwijd winnen aan belang en de deelname van de Vlaamse galeries eraan stijgt. Vlaamse en Brusselse galeries geven de voorkeur aan beurzen in Europa en Noord-Amerika. De kunstmarkten in Azië en Latijns-Amerika hebben voor galeries van bij ons een beperkte rol.

Uit de cijfers van Kunstenpunt blijkt bijna de helft van de kunstenaars uit de kunstenaarsdatabank (324) te worden vertegenwoordigd door een galerie. In 151 gevallen (van de 324) gaat het om een buitenlandse galerie. Deze galeries bevinden zich vooral in Duitsland, Nederland, Frankrijk en de Verenigde Staten.

Daarnaast geeft het onderzoek aan dat Vlaanderen het goed doet in de diverse types promotiegaleries:

• Niet minder dan 19 promotiegaleries die deelnemen aan de belangrijkste kunstbeurzen (8 galeries met hoofdkantoor in het buitenland, 11 met hoofdkantoor in Vlaanderen/Brussel). Daarmee hebben ze toegang tot mondiale professionele netwerken.
• De meerderheid van de promotiegaleries heeft een stand op één of meerdere beurzen, en speelt zo een belangrijke rol in de uitbouw van internationale netwerken voor kunstenaars. Het aandeel Vlaamse kunstenaars is in deze categorie groter dan bij de ‘toplaag’ met een mondiaal bereik.
• Een tiental galeries in Vlaanderen heeft een eerder landelijke werking, met een bereik tot in de buurlanden. De meerderheid van de vertegenwoordigde kunstenaars bij dit type van galeries zijn Vlaamse kunstenaars.

Tot slot schetst het onderzoek een genuanceerd beeld van de impact van de internationale crisis op de markt van promotiegaleries in Vlaanderen en Brussel.