Kunst in de Nevelstad. De productie en spreiding van podiumkunsten (2010-2015)

Vorig jaar verscheen Kunst in de Nevelstad, een online onderzoeksdossier waarin diverse deelaspecten van een complexe discussie geëxploreerd werden. Naast feiten en cijfers over de geografische spreiding van de podiumkunsten, beeldende kunst en muziek, werden ook pistes aangereikt over mogelijke toekomstige ontwikkelingen.

Naar aanleiding van een ontmoetingsdag voor programmatoren en producenten van podiumkunsten tijdens Het Theaterfestival (Brussel, 2017), actualiseerde Kunstenpunt de cijfers rond de productie en spreiding van structureel gesubsidieerde organisaties voor theater, dans en muziektheater (Kunstendecreet) in de periode 2010-2015. We stellen een aantal zaken vast die in toekomstige gesprekken over spreiding als voedingsstof kunnen dienen:

Inzake het aantal voorstellingen

• Het aantal publieksvoorstellingen van podiumstructuren daalt in de onderzochte periode. We zien een dip in 2014 die zich stabiliseert in 2015.
• De daling is meer uitgesproken wanneer je de instroom van nieuwe organisaties in rekening brengt. In 2015 zijn er meer organisaties gesubsidieerd, die dus ook activiteiten rapporteren aan het ministerie.
• De daling doet zich het meest uitgesproken voor bij theater.

Inzake de geografische spreiding van voorstellingen

• De geografische spreiding van dans vertoont een ander patroon dan theater of muziektheater: er wordt relatief meer in het buitenland gespeeld.
• Het volume van voorstellingen in het Vlaams Gewest loopt terug. In het buitenland en het Brussels Gewest is dat redelijk stabiel.
• De cijfers bevestigen de sterke geografische spreiding in eigen land, ook buiten de grote steden en centrumsteden. In tweederden van de gemeenten was er minstens één voorstelling te zien van een structureel gesubsidieerde producent.
• De spreiding komt in de onderzochte periode onder druk. Er zijn een aantal plekken waar het aanbod stijgt (50), maar meer plekken waar het aanbod daalt (81), waaronder de meeste centrumsteden.

Inzake de speelcircuits

• Ook op het vlak van de speelcircuits wijkt het beeld van dans af: de aanwezigheid van dans in cultuur- of gemeenschapscentra is beperkt. Anders is het voor theater en muziektheaterproducenten, waar je een heel sterke aanwezigheid ziet bij de cultuur- en gemeenschapscentra. Die producenten spelen nog steeds gemiddeld wekelijks in cultuur- of gemeenschapscentra, hoewel de trend vooral in het theater daalt.
• Voor de speelkansen van theaterproducenten bij cultuurcentra zijn in de onderzochte periode sterk teruggelopen. Het totale volume aan voorstellingen van theaterproducenten bij cultuur- en gemeenschapscentra neemt af met een derde. Ook de gemiddelde aanwezigheid in cc’s bij theaterproducenten loopt terug.
• Wat betreft de discussie over de speelcircuits, is het van groot belang om oog te hebben voor diverse werkmodellen: de positie van en uitdagingen voor spreidingsgezelschappen, producenten met eigen infrastructuur en internationaal opererende gezelschappen is in deze fundamenteel anders.

Past iedereen zich aan het systeem aan? Of moeten we het systeem zelf aanpassen? Steeds luider klinkt de vraag of het klassieke spreidingsmodel nog wel een toekomst heeft, nu zijn basiscondities zo beslissend veranderen.WOUTER HILLAERT

Cultuurspreiding in Vlaanderen: analyses door rekto:verso

Volg op rekto:verso het debat aan de hand van een reeks journalistieke bijdrages.

Herbekijk het webinar met toelichting bij de belangrijkste cijfers

Ontmoetingsdag Lokale Kunstenallianties

Naar aanleiding van de ontmoetingsdag pende Maarten Soete (vzw Oetang) zijn inzichten neer om aan de slag te gaan met nieuwe allianties voor de podiumkunsten in de lokale gemeenschap. Lees hier zijn verslag.