Bericht uit het ongerijmde
vergezicht in tijden van crisis
De fysieke, mentale, economische en financiële impact van de coronacrisis op korte termijn doet naar adem happen, niet in het minst in het kunstenveld. Aan het inschatten van de gevolgen op middellange en lange termijn zijn we met z’n allen nog niet toegekomen, al proeft wie zijn voelsprieten uitsteekt niet enkel angst, maar ook verlangen naar broodnodige systeemverandering.
We weten: de werkelijkheid is inert, en met aangekondigde “eindes van tijdperken” kunnen we de straten plaveien. Toch menen we aan te voelen: er verandert wel degelijk iets. Stapsgewijs, in kleine schokjes. Ongecontroleerd en chaotisch eerder dan aangestuurd. Verborgen achter de ontzetting van kunstenaars en kunstwerkers die voor grote zakelijke problemen komen te staan. Moeilijk te volgen, laat staan helder analyseren, voor wie er middenin zit.
Het volgen en analyseren van ons artistiek ecosysteem is nochtans core business voor Kunstenpunt. Samen met collega’s in de bovenbouw werken we koortsachtig – sommigen jammer genoeg ook koortsig – aan het in kaart brengen van de impact van de huidige lockdown. Daarnaast kijken we ook verder: we zetten alles in de steigers om niet enkel morgen maar vooral binnen een jaar iets te kunnen zeggen over wat deze crisis teweeg zal hebben gebracht, systemisch dan, op een moment dat weinigen het hopelijk nog over corona hebben.
Hoe zal ons ecosysteem zich aanpassen aan deze drastisch gewijzigde omstandigheden? Hoe transformeren de praktijken die erin worden ontplooid, welke manieren van werken behoren straks definitief tot het verleden, welke komen erbij, welke impulsen of noden liggen daaraan ten grondslag? En hoe staat dat allemaal in verhouding tot de beleidscontext en de bredere samenleving waarin en waarvoor wij werken? Kunst vindt altijd zijn weg naar een publiek, maar deze uitdagingen zijn ongezien. Liggen er ook kansen?
Dat langetermijnperspectief houden wij niet enkel aan omdat dat dat nu eenmaal onze reflex is, maar ook omdat we het ons kunnen permitteren: corona heeft ons niet in de problemen gebracht want Kunstenpunt produceert, presenteert of omkadert zelf geen kunst en zag zich niet genoopt tot verlieslatende annulaties. Het belangrijkste wat voor ons is veranderd, is dat we telewerken.
Of wacht, er is nog iets veranderd. We staan niet meer in dagelijks fysiek contact met onze mooie sector: de kunstenaars, de kunstwerkers en vooral de kunst die zij maken en tonen. Dat contact wordt vreselijk gemist, en we zijn bekommerd over hen. We vragen ons af “hoe het met iedereen gaat” – een absurde vraag voor zo’n groot veld dat voor uitdagingen van deze proporties staat, maar zo voelen we het aan. We willen weten of er naast bezorgdheid en schrik ook dingen als vernieuwend, als hoopgevend of misschien zelfs als opwindend worden ervaren. De komende maanden plannen we een reeks gesprekken met mensen in de sector, om daar meer in de diepte naar te kunnen peilen.
In crisistijden is alles acuut, urgent en onmiddellijk. Dan voelt de observerende houding waar Kunstenpunt voor kiest soms wat “oneigenlijk” aan, een beetje ongerijmd. Maar we kennen er de waarde van en we doen het samen met de sector. Eerst zoeken, aftasten, inzichten verwerven. Daarna die inzichten delen. Het is een traagheid die de meerwaarde in zich draagt die we morgen hopen te bieden.
