A Fair New Idea?! #2: Duurzaam internationaliseren – A Letter for Transnational Fair Practice

Onder de titel A Letter For Transnational Fair Practice deelden Pieternel Vermoortel, Anna Manubens en Yasen Vasilev niet alleen hun ervaringen en goede praktijken, maar deden zij ook een oproep aan de internationale kunstgemeenschap om ongelijkheden van culturele, politieke of financiële aard in hun internationale samenwerkingsverbanden krachtig te bestrijden.

Context – de onze en “The Letter”

Met dit voorstel willen wij de aandacht vestigen op een kenmerk van de huidige realiteit van het internationale artistieke werkleven. Kunstprojecten en -initiatieven die in één land worden gecreëerd, reizen vaak transnationaal, aangezien het artistieke discours zich voortdurend over de grenzen heen verspreidt. En wanneer een kunstenaar, cultuurwerker of artistiek initiatief, project of kunstwerk door verschillende landen reist en/of geproduceerd wordt, stuiten ze op verschillende juridische, politieke en culturele kaders. Een van de gevolgen hiervan is dat de toegekende financiële waarde van het werk en de arbeidskracht die wordt geïnvesteerd in het maken van het project of het opbouwen van het initiatief, varieert afhankelijk van de context. Naast de financiële waarde die fluctueert, variëren ook de werkprincipes. Daardoor kan de rijkdom en nieuwheid die kunstenaars binnen deze internationale uitwisseling koesteren, gedempt worden door een botsing van werkprincipes en bijbehorende beloning.

We gaan ook in op de stappen die kunstenaars zetten nog voor hun werk op reis gaat. En hier hebben we het over het schrijven van aanvragen voor projecten en residenties en de energie die in deze processen gaat zitten, die vaak hit-and-miss is, aangezien een groot deel van de tijd die in het schrijven van aanvragen wordt geïnvesteerd nooit wordt vergoed, waardoor de werkdruk en de frustratie toenemen.

Het leren kennen van de fijne kneepjes van de nieuwe context kan een steile leercurve zijn. En in bepaalde situaties is zo’n opleiding in de context niet beschikbaar voor de kunstenaar, de culturele werker of het kunstinitiatief, waardoor het onmogelijk is om toegang te krijgen tot eerlijke werkomstandigheden. deze configuratie leidt tot een voortdurend gevoel van herwaardering, onderhandeling en onzekerheid, samen met materiële en psychologische druk.

Natuurlijk moeten projecten reizen. Toegang is noodzakelijk. Maar wij geloven dat er betere manieren zijn om met de veranderde context om te gaan, manieren die steunen op solidariteit en transparantie, zorg en steun, zowel institutioneel als individueel.

Het is met deze hoop en dit vertrouwen in betere werkomstandigheden en kennis van het navigeren door transnationale contexten dat wij “De Brief” opstellen.

We hebben het opgebouwd als een instrument dat een eenvoudig, praktisch en duurzaam uitgangspunt biedt om ongelijkheden binnen het huidige economische kader aan te pakken en te verbeteren, terwijl we ons kritisch en bewust blijven van de vele lagen van problemen, diversiteit en tegenstrijdigheden binnen het artistieke veld.

We laten ons er niet door verlammen, maar werken er doorheen. We ‘blijven bij de problemen’ en gebruiken ‘The Letter’ als instrument om bij te dragen aan de voortdurende discussies over levensvatbare economische omstandigheden binnen de kunsten. We gebruiken het ook om de nomadische toestand van kunstenaars en hun output te belichten en te doorwerken, en om op groei gebaseerde, productiegerichte economische modellen ter discussie te stellen, die het fundament zijn van de dreigende klimaatcrisis en iets waar we tegen moeten leren vechten, gezien de urgentie van het onderwerp.

The Letter’ benadrukt uiteindelijk het belang van zorg voor de individuen die het artistieke veld vormen, en van onderhoud en reparatie van de bureaucratische structuren die deze individuen veilig en bedachtzaam in beweging houden.

Werken met ‘The Letter’

Wij stellen een instrument voor dat gebruikt kan worden om een gemeenschap van culturele werkers en instellingen op te bouwen die de ongelijkheden binnen het artistieke werkveld zowel bespreken als aanpakken. We noemen dit instrument ‘De Brief’.

The Letter’ stelt vragen, biedt de mogelijkheid om te discussiëren en te onderhandelen, en vormt een virtuele ruimte waarin een proces van bewustwording van ongelijkheden kan plaatsvinden via discussies, leren en verandering.

Het hoofddoel van “The Letter” is de problemen in hun context te plaatsen en hun structurele dimensie te bespreken. Een bijkomend doel is om kunstenaars, culturele werkers en instellingen de kans te bieden elkaar de hand te reiken en een gesprek aan te gaan met andere ondertekenaars.

Een eerste versie van “The Letter” is bijgevoegd en klaar om te worden ingezet bij het opbouwen van een gemeenschap, met dien verstande dat dit een levend document is dat ook kan worden aangepast aan de behoeften van de gemeenschap waar het wordt gebruikt.

Andere instrumenten voor reflectie en ethische normen die “The Letter”‘ zelf inspireren en die aan “The Letter” kunnen worden toegevoegd, zijn te vinden op:

• gyst-ink.com/checklists-guides
• kunstenaarshonorarium.nl/en/checklist
• juistisjuist.be/en/tools
• fairpracticecode.nl/nl

Deze lijst is niet volledig en kan lokaal en internationaal worden aangepast door initiatieven inzake eerlijke arbeidsomstandigheden toe te voegen…

Praktisch

De brief kan worden ondertekend door kunstenaars, culturele werkers en instellingen, waarin zij hun engagement voor goede werkpraktijken bevestigen en ermee instemmen deel uit te maken van een netwerk voor leren en uitwisseling.

De brief kan worden gebruikt in een voorbereidend gesprek of als bijlage bij een contract, bij de start van een samenwerking, om er zeker van te zijn dat beide partijen de principes voor eerlijke praktijken en ethische normen zullen volgen.

Een webpagina binnen de website van The Flanders Art Institute zal ‘The Letter’ openbaar maken en de gemeenschap eromheen zichtbaar maken. Elke kunstorganisatie die ‘The Letter’ ondertekent in het kader van de samenwerking met kunstenaars en culturele werkers toont haar steun voor eerlijke arbeidsomstandigheden. Zo verenigt ‘The Letter’ een netwerk van mensen die zich bezighouden met en nadenken over vergelijkbare kwesties en bereid zijn hun ervaring te delen om deze aan te pakken. Wij zijn benieuwd naar ideeën, voorwaarden en condities om dit te realiseren. Ondertekenaars kunnen bijvoorbeeld worden benaderd om specifieke input te leveren over een kwestie die dicht bij hun expertise ligt. Daartoe dient hun expertise of affiliatie te worden vermeld bij de ondertekening van “The Letter”.

Eerste versie van ‘The Letter’ (Engels talig)

1. The needs and rights of artists and cultural workers are a public issue

This is the principle on which working solidarity is built – the idea that our working conditions are not private matters, but issues we should share between ourselves within the field, and make transparent. Things such as: hourly rates, working hours, production budgets, time off, issues of mindful travel, and inclusivity and diversity, which all contain an inherent political dimension.

The terms and conditions under which an artist or cultural worker agrees to contribute their work to a public process or display should not rely on their will, availability, and energy when negotiating. There should already be structures in place to protect the artist or cultural worker

We, the signatories of ‘The Letter’, insist that hosting institutions should take responsibility for finding a way to preserve the needs and rights of artists and cultural workers. If a solution to better support a specific project may sometimes translate into committing to do less overall – adapting the physical or temporal dimensions of the work – we agree that this is a preferable solution, rather than stretching resources thin or overworking, which may lead to burnouts and precarity.

Questions to reflect on together at the start of the collaboration:

Are institutions raising, sustaining, or undermining the working standards of the artistic field they’re operating in?

Are the working standards of the artistic field made properly transparent to the artists and cultural workers developing a project within an institution?

Is an artist’s or cultural worker’s vulnerability a personal issue or a collective one?

2. A network of partners strengthens collective imagination

We, the signatories of ‘The Letter’ strongly believe in the strength of collective imagination. We encourage the creation of a support structure around a travelling project, artist, or cultural worker. We are aware that ‘working internationally’ is not only a way to describe the fact that a project, an artist, or a cultural worker travel. It also implies the creation of a network of partners that have the potential to become a safety net. Through this, we believe projects that travel don’t just have one moment of display, but have future ramifications in terms of working relationships.

When looking for ideas to work together mindfully, the network created by the project can step in and be supportive.

Any institution working internationally within the field of culture in any phase of development of a project could reach out to the rest of the institutions that are directly or indirectly concerned with the same topic in order to find creative and collaborative solutions to uneven terms and conditions.

Questions to reflect on together at the start of the collaboration:

Do we agree to reset the value of the same project simply because it is presented in another context?

Do we accept that an artist or cultural worker should forfeit building up social security rights in a different national working environment?

Do we know of or can we imagine an institution where care for the artists and cultural workers comes first and productivity and results come second?

3. Fair working conditions need context-specific answers

We, the signatories of ‘The Letter’, want to understand transnational working conditions in a way that allows us to handle them instead of being overwhelmed by them. We want to understand the context in which they are created. We are aware that it is impossible and even not desirable to set standards that would be imposed on all scales and locations. There is no ‘one-size-fits-all’ solution that we’re aiming for.

Universally intended solutions are top-down, not mindful of local realities and they end up practicing biased and exclusionary ways of working. If there’s a way to find an agreement on how to soften the randomness of international payments and conditions, it is by understanding that there are no systemic solutions, but fairer conditions can be established in a context-sensitive manner.

Questions to reflect on together at the start of the collaboration:

How many iterations of this project – with this duration and for this money – would be needed to make living/life sustainable for the artist over a year, considering the context the project is displayed in?

Are artists coming from other national contexts uplifting or undermining local working conditions?

Are they even aware of what those local conditions are? What would be needed to allow them to be more aware?

DATE AND SIGNATURES

name + and/or institutional affiliation + specific expertise

By adding your signature to ‘The Letter’ you are:

• affirming your commitment to fair working practices;
• supporting the possibility of working with ‘The Letter’: as an annex to a contract, or as a starting point for discussion with a freelance artist or cultural worker and/or during a workshop on fair working conditions;
• agreeing to be a part of a network of learning and exchange;
• sharing your contact details within the community of signatories, and allowing the possibility to contact, or be contacted, about specific experience and expertise;
• considering the possibility of making a new version of ‘The Letter’, or tools that may arise from it, which can be uploaded on the website of Flanders Arts Institute.

Credits

• written by Anna Manubens, Yasen Vasilev, Pieternel Vermoortel
• edited by Maarten Soete, Alina Lupu
• proofreading by Leo Reijnen
• Published in the context of A Fair New Idea 2, Sustainability and International Collaboration in the Arts